Kuzey Kıbrıs İşverenler Sendikası Başkanı Metin Arhun, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun yarınki toplantısı öncesinde sendikanın bazı tespitlerini paylaşmayı gerekli gördüklerini belirtti ve bunları şöyle sıraladı:
“1-Yasamıza göre asgari ücret dört kişilik bir ailenin geçim ücreti değildir. 22/1975 sayılı Asgari Ücretler Yasası’nın 2. maddesine göre ‘asgari ücret’, işçilere normal bir çalışma günü karşılığı olarak ödenen ve işçi ile eşinin ve bir veya iki çocuğunun ihtiyaçlarının karşılanmasından bahseder. Nitekim Komisyon, KKTC İstatistik Kurumunun yaptığı araştırmada tespit ettiği, KKTC deki ortalama aile kişi sayısı olarak 3,1 rakamını dikkate almaktadır.
2- 22/1975 sayılı Asgari Ücretler Yasası, asgari ücreti belirlerken sadece belirlenen hayat pahalılığı oranına bakılması gerektiğini içermez. Yasanın 4. Maddesi, Komisyonun asgari ücreti saptanırken, aşağıdaki esaslara dayanarak belirlenmesi gerektiğini anlatır. Bu esaslar ise yasamızda; Devlet Plânlama Örgütü ile Ticaret Bakanlığınca saptanan geçim indeksi; işçi ve ailelerinin insanca yaşam için gereksinmeleri; hayat pahalılığı ve genel seyir; çalışanların yasalara dayalı olarak elde ettikleri sosyal güvenlik menfaatleri; verimlilik, istihdam ve devamlılık gibi benzer ekonomik faktörler; çalışanların, ulusal gelirden sosyal adalete dayalı pay alabilmesi şeklinde yer alır.
3-Yıllar itibarıyla asgari ücret, reel anlamda aşırı yükselmiştir. 2020 Şubat ayında 485 stg. olan brüt asgari ücret, 2021 şubat ayında 436 stg., 2022 Şubat ayında 386 stg., 2023 Ocak ayında 600 stg., 2024 Ocak ayında 730 stg., 2025 Ocak ayında 993 stg.’ye (1.170 euro) yükselmiştir. Yani reel olarak İngiliz sterlini cinsinden son üç yılda yüzde 157 artmıştır.
4- Asgari ücretin aşırı artışı KKTC’nin rekabet edilirliğine ciddi olarak darbe vurmuş ve pek çok üretim çeşidi rekabet edebilirliğini yitirmiş, rekabet edemeyen sektörler, ya üretimini durdurmuş ya da küçülmek zorunda kalmıştır. Asgari ücret, Avrupa Birliği’nin pek çok ülkesinden yüksek hale gelmiştir. Aynı tarihte, KKTC de 1,170 euro olan asgari ücret, Polonya’da 1.091 euro, Portekiz’de 1.015 euro, Yunanistan’da 968 euro, Çekya’da 825 euro, Romanya’da 814 euro, Türkiye’de 708 euro, Macaristan’da ise 706 euro olarak uygulanmakta idi.
5- Üçüncü ülkelerden getirerek çalışma izinli olarak çalıştırılan kişilere uygulanacak Asgari ücretin, iaşe ve barınma sağlanan kişilere yönelik olarak yüzde 30-50 aralığında daha düşük olarak uygulanmasının önü açılmalıdır. Üçüncü ülkelerde gelen çalışanlara, işveren tarafından iaşe ve lojman sağlanmakla, ancak sağlanan bu imkanlar çalışanın ücretine mahsup edilememektedir. Bu ülkelerde uygulanan asgari ücret 80-150 euro aralığındadır. Bu dengesiz fark, ülkemize yönelik insan kaçakçılığı da hortlamıştır.”
Arhun ayrıca, “kamu kesimi çalışanlarına verilen brüt yüzde 17,9 maaş artışının, vergi kesintileri sebebiyle net maaşlara çok daha düşük (2/3) artış olarak yansıdığını” belirterek, “Asgari Ücret vergiden muaftır. Bu sebeple kamu kesimi maaşları ile aynı oranda bir artış hedefi varsa, bu oran net artış oranı dikkate alınarak belirlenmelidir.” ifadelerini kullandı.
Arhun, “Asgari Ücret Tespit Komisyonu, bu gerçeklerden hareketle, gerçek verilere dayalı, ülkemiz ekonomik şartlarını ve yasal zemini dikkate alarak, tüm kesimlerin ihtiyaçlarını göz ardı etmeden, popülist ve siyasi hedeflerle değil, ayakları sağlam zemine basan bir sonuç üretmelidir.” dedi.