Avrupa Siyasi Topluluğu'nun (AST) 4'üncü zirvesi, İngiltere'nin başkenti Londra yakınlarındaki Woodstock'ta bulunan Blenheim Sarayı'nda başladı.
AST üyesi Avrupa ülkelerinin devlet ve hükümet başkanları ile NATO, Avrupa Birliği (AB) Konseyi ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) temsilcileri, Blenheim Sarayı'nda bir araya geldi.
Liderler, saray merdivenlerinde İngiltere Başbakanı Keir Starmer tarafından karşılanırken zirvede Belaruslu muhalif Sviatlana Tsikhanouskaya da yer aldı.
Eski İngiliz Başbakanı Winston Churchill'in doğum yeri olan sarayda yapılan zirve öncesi bazı Avrupalı liderler ile NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve AB Konseyi Başkanı Charles Michel basın mensuplarına açıklamalarda bulundu.
Michel, tüm dünyada ve Avrupa'da daha fazla refah, güvenlik ve istikrara ihtiyaç duyulduğunu belirterek, “Liderlerin birbiriyle konuşması ilişkileri nasıl daha güçlü hale getirebileceğimizi ve birlikte nasıl çalışabileceğimizi görmemiz açısından önemli.” dedi.
AB ile İngiltere arasında ilişkileri geliştirme konusunda AB'nin hazır olduğunu söyleyen Michel, düzensiz göç konusunun küresel bir sorun olduğunu bildirdi. Michel, göç ve diğer konularda İngiltere'yle ilişkilerin derinleştirilebileceğini söyledi.
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg de “NATO, bir transatlantik ittifakı ancak aynı zamanda Avrupa güvenliği için önemli bir köşe taşı. Bu nedenle NATO'nun AST'nin bir parçası olması çok normal.” diye konuştu.
İttifakın Ukrayna'ya verdiği desteğe değinen Stoltenberg, “Ukrayna'ya verilen askeri destek ve eğitimleri koordine etmek ve yürütmek için bir birlik kuruyoruz. Bugün bu birliğin eylülde göreve başlayacağını duyurmaktan mutluluk duyuyorum. 700 personelin yer alacağı ve başında bir korgeneralin bulunacağı birlik, NATO müttefikleriyle koordine halinde Ukrayna'ya güvenlik desteği verecek.” ifadesini kullandı.
Stoltenberg, NATO üyelerine karşı son aylarda Rusya kaynaklı siber saldırılar olduğunu kaydederek, bu alanda stratejik altyapıları korumak için İngiltere'de bir merkez kurulacağını da sözlerine ekledi.
– Orban: “Ukrayna savaşının çözümü sahada değil masada”
Macarsitan Başbakanı Viktor Orban ise Çekya Başbakanı Petr Fiala'nın yaptığı, “Viktor Orban, Moskova'da AB çıkarlarını temsil etmiyor.” açıklamasına yanıt verdi.
“Kendimi temsil ediyorum. Buna siyasi liderlik deniyor.” diyen Orban, Ukrayna'ya ise “sizinleyiz” mesajını verdi.
Orban, Avrupa'da “savaş yanlısı ülkeler” bulunduğunu öne sürerek, şunları dile getirdi:
“Rusya'yı askeri olarak yok edebileceklerine inanıyorlar. Ben öyle düşünmüyorum. Bence bu sorunun savaş sahasında bir çözümü yok. Öyle umuyorlar ama ben öyle düşünmüyorum. Çünkü Rusya'yı biliyorum, Sovyetler Birliği'ni biliyorum, Ukrayna'yı biliyorum. Ben bölge ülkesinden geliyorum, tüm konuyu biliyorum. Savaş sahasında çözüm bulmak imkansızdır.”
Her gün binlerce sivilin hayatını kaybettiğine işaret eden Orban, “Buna bir son vermeliyiz. Bir komşu ülke olarak bu bizim düşüncemizdir. Çözüm savaş sahasında değildir. Çözüm müzakere masasında bulunur. Ateşkes ve müzakere benim onları (Avrupalı liderler) ikna etmeye çalıştığım şeydir. Ama bu zaman alır.” diye konuştu.
– Zelenskiy de zirveye katıldı
Zirveye katılan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de “Bizim için Avrupa'da birliği korumak çok önemli. Çünkü bu birlik bizi her zaman güçlü kararlar almaya itti.” dedi.
Zelenskiy, İngiltere'nin Ukrayna'ya desteğinden dolayı teşekkür ederek, “Tüm güçlü adımlar İngiltere'yle başladı.” ifadesini kullandı.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, zirveden büyük bir beklentisi olmadığını belirterek, “Tüm sorunları içtenlikle tartışabileceğiz.” diye konuştu.
AB üyesi olmayan ülkesinin ve diğer Avrupa ülkelerinin birlik üyeliği konusunun da ele alınacağını kaydeden Vucic, Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani ile bir araya gelip gelmeyeceği sorusuna karşılık, “Priştine'yle aramızda AB'nin de desteğiyle bir diyalog var. Böyle bir plan yapmadık ama her türlü görüşmeyi yapmaya hazırım.” dedi.
– “Filistinliler devlet hakları ve sorumluluklarına göre muamele görmeyi hak ediyor”
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, AST zirvesinde ele alınacak konuların İspanya halkı için önemli olduğunu, bunların başında göçün geldiğini söyledi.
Sanchez, dezenformasyon ve yalan haberle mücadelenin önemine işaret ederek, bu konuların ele alındığı toplantıda yer alacağını bildirdi.
Filistin Devleti'ni tanıma kararı alan İspanya'nın diğer ülkelerle bu konuyu ele alıp almayacağına yönelik soruyu da yanıtlayan Sanchez, şu değerlendirmede bulundu:
“Bugün görüşülen konular arasında yer almıyor. Filistin konusunda İspanya'nın siyasi duruşu çok açık. Filistin halkı için uluslararası bir barış konferansı ve Filistin devletinin tanınması ufku için bu savaşın durması, esirlerin salıverilmesi anlaşmasının yapılması ve sınırların insani yardımlara açılması gerekiyor.”
Norveç Başbakanı Jonas Gahr Store de konuşmasında Norveç, İspanya ve İrlanda'nın Filistin Devleti'ni tanıma kararı aldığını hatırlatarak şunları söyledi:
“Bu çok önemli bir mesajdı. Bize göre Filistinlilerin devlet hakları ve sorumluluklarına göre yaklaşılmayı, dinlenmeyi ve muamele görmeyi hak ettiğini söylemek çok önemli. Bu, şiddetin olmadığı demokratik bir Filistin demektir. Bunu yapmazsak şiddeti ve terörü kullanan gruplara daha geniş alan tanımış oluruz. Ben, Filistinlilerin sesini duymak istiyorum ve bu da demokrasi ve şiddetsizlikle alakalıdır.”
Store, Gazze'de ateşkes, yardımların girişi, esirlerin salıverilmesi ile Filistinliler ve İsrailliler için güvenliği sağlayacak siyasi sürece girilmesinin öncelik olduğunu vurguladı.